Vi phẫu thuật trong điều trị vô sinh nam

Có thể nói, việc ứng dụng vi phẫu thuật đã tạo nên cuộc cách mạng trong điều trị vô sinh nam. Hiện  nay, tại nước ta, nhiều bệnh viện với đội ngũ phẫu thuật viên được đào tạo về vi phẫu và trang bị kính hiển vi phẫu thuật với độ phóng đại cao, đã có thể thực hiện được tất cả các vi phẫu thuật dưới đây.

»VI PHẪU THUẬT ĐIỀU TRỊ GIÃN TĨNH MẠCH THỪNG TINH

Vi phẫu thuật này giúp cải thiện chất lượng và số lượng tinh trùng. Giãn tĩnh mạch thừng tinh là sự giãn và xoắn bất thường của tĩnh mạch tinh, đoạn đi trong thừng tinh. Bệnh chiếm 15% ở nam giới, là nguyên nhân của 35% trường hợp vô sinh nam nguyên phát và  75%-81% trường hợp vô sinh nam thứ phát.

Giãn, xoắn tĩnh mạch tinh là một nguyên nhân gây vô sinh nam

Phần lớn các trường hợp giãn tĩnh mạch thừng tinh không có triệu chứng. Ở người trưởng thành, bệnh thường được phát hiện khi bệnh nhân đi khám vô sinh. Thanh thiếu niên đến khám chủ yếu vì đau tức, khó chịu ở vùng bìu với đặc điểm: những cảm giác này giảm khi nằm nghỉ, tăng khi ngồi, đứng lâu hoặc vận động nhiều. Bệnh nhân cũng  có thể đến khám vì thấy bìu to hoặc thậm chí nhìn thấy các mạch máu ở bìu giãn to hằn lên dưới da.

Điều trị bằng thuốc không hiệu quả với bệnh. Về phẫu thuật, dù theo phương pháp mổ nào, với mắt thường hoặc qua nội soi, phẫu thuật viên sẽ khó nhận biết được động mạch tinh do kích thước quá nhỏ và nhịp đập rất nhẹ. Vì thế, xu hướng hiện nay là dùng kính phóng đại để thực hiện vi phẫu thuật. Ưu thế của vi phẫu thuật là dễ nhận biết và bảo tồn động mạch tinh, hệ bạch mạch, tránh biến chứng teo tinh hoàn hoặc tràn dịch tinh mạc; không bỏ sót những tĩnh mạch tinh, tránh tái phát. Hiện nay, mổ vi phẫu là “tiêu chuẩn vàng” trong điều trị giãn tĩnh mạch thừng tinh.

Chỉ định phẫu thuật khi bệnh nghiêm trọng, gây khó chịu hoặc đau tức bìu kéo dài, ảnh hưởng đến tinh hoàn (giảm thể tích tinh hoàn) và ảnh hưởng đến tinh dịch đồ (ở nam giới trên 17 tuổi và các trường hợp vô sinh nam).

Nhiều nghiên cứu cho thấy, sau vi phẫu thuật, 80% bệnh nhân có tinh dịch đồ cải thiện đáng kể, 45% tổng số bệnh nhân có vợ thụ thai.

»VI PHẪU THUẬT LẤY TINH TRÙNG

Vi phẫu thuật lấy tinh trùng giúp những cặp vợ chồng vô sinh có con bằng cách: lấy tinh trùng, thực hiện thụ tinh nhân tạo với kỹ thuật tiêm tinh trùng vào bào tương noãn.

– Vi phẫu thuật lấy tinh trùng từ mào tinh: Bệnh nhân được gây tê tại chỗ và phối hợp với tiền mê. Sau khi cắt màng bao mào tinh, bộc lộ búi ống mào tinh, kính hiển vi phẫu thuật được sử dụng để thấy rõ từng ống mào tinh riêng biệt. Qua đó, chọc hút trực tiếp vào ống mào tinh được lựa chọn để lấy tinh trùng. Tỷ lệ thành công cao, tinh trùng thường thu được nhiều và có thể trữ lạnh. Chỉ thực hiện với trường hợp không có tinh trùng do bị tắc.

Sự tiến bộ của khoa học kỹ thuật giúp việc điều trị vô sinh nam có bước tiến rõ rệt

– Vi phẫu thuật lấy tinh trùng từ tinh hoàn: Tinh hoàn được bộc lộ và dưới sự phóng đại của kính hiển vi phẫu thuật, những mẫu mô tinh hoàn thật nhỏ với những ống sinh tinh thấy rõ sẽ được lấy đi. Kỹ thuật này tránh được nguy cơ tổn thương những mạch máu nhỏ trong tinh hoàn. Các mẫu thu sẽ được tách nhỏ và lấy tinh trùng từ các ống sinh tinh. Có thể thực hiện cho cả hai trường hợp: không có tinh trùng do tắc hoặc không do tắc.

»VI PHẪU THUẬT NỐI ỐNG DẪN TINH – ỐNG DẪN TINH

Giúp tái lập lại việc lưu thông đường ống dẫn tinh. Nhiều người đã dùng biện pháp thắt ống dẫn tinh để triệt sản. Tuy nhiên, một thực tế là sau đó, khoảng 2-6% những đối tượng này có nhu cầu phẫu thuật nối lại ống dẫn tinh. Lý do là họ muốn có thêm con vì những rủi ro như: con mất, vợ mất, tái kết hôn… Ống dẫn tinh có đường kính ngoài khoảng 2-3mm nhưng do có thành rất dày nên đường kính trong của ống chỉ khoảng 0,3-0,5mm. Vì vậy, phẫu thuật nối ống dẫn tinh thực hiện dưới mắt thường gặp nhiều khó khăn và tỷ lệ thành công thấp. Nhờ kính hiển vi phẫu thuật phóng đại hình ảnh từ 6-32 lần, cuộc phẫu thuật sẽ dễ dàng hơn, phẫu thuật viên có thể khâu nối chính xác lớp niêm mạc của lòng ống dẫn tinh dẫn đến tỷ lệ thành công cao hơn nhiều. Thời gian trung bình cho một ca vi phẫu nối lại ống dẫn tinh  hai bên là 2-4 giờ.

Kết quả của phẫu thuật phụ thuộc vào tay nghề phẫu thuật viên, phương tiện kỹ thuật và đặc biệt là thời gian đã thắt ống dẫn tinh. Nếu thời gian thắt ống dẫn tinh hơn 15 năm thì hiệu quả phẫu thuật sẽ thấp hơn. Nói chung, vi phẫu thuật nối ống dẫn tinh cho kết quả ống dẫn tinh thông thường là 70-97%.

»VI PHẪU THUẬT NỐI ỐNG DẪN TINH – MÀO TINH

Giúp tái lập lưu thông đường ống dẫn tinh. Vô tinh do bế tắc mắc phải thường gặp nhất là do tắc ở mào tinh. Ngoài ra, những trường hợp thắt ống dẫn tinh triệt sản lâu ngày có thể gây ra tắc ở mào tinh thứ phát. Kỹ thuật này cho kết quả thành công cao hơn và hiệu quả kinh tế hơn thụ tinh nhân tạo. Tỷ lệ thông thương sau mổ đã tăng đáng kể nhờ những tiến bộ của kỹ thuật khâu nối vi phẫu. Tỷ lệ thông thương sau mổ từ 70-80%, tỷ lệ có thai từ 25-45%.

BS. Phạm Nam Việt
Bệnh viện Đại học Y Dược, TP. HCM